Στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης της φορολογικής δήλωσης 2011 θα πέσουν εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι -κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες- αν δεν προσέξουν τις παγίδες.
Στη φορολογική δήλωση για το 2010 πολλοί φορολογούμενοι θα φορολογηθούν ουσιαστικά με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης 2011 και όχι τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.
Το νέο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης για τη φορολογική δήλωση 2011 προβλέπει τον προσδιορισμό ελαχίστων ορίων φορολογητέου εισοδήματος με βάση συγκεκριμένα ποσά «αντικειμενικών δαπανών» χρήσης και συντήρησης κατοικιών, ΙΧ αυτοκινήτων και σκαφών αναψυχής.
Παρελθόν αποτελούν πλέον και οι απαλλαγές που υπήρχαν για την κύρια κατοικία μέχρι 200 τ. μ., για τις δευτερεύουσες κατοικίες μέχρι 150 τ.μ., αλλά και για τις μικρές …βάρκες.
Το νέο σύστημα αφορά όλα ανεξαιρέτως τα φυσικά πρόσωπα, ακόμη και τους συνταξιούχους.
Όσοι φορολογούμενοι δεν καταφέρουν να καλύψουν με τα δηλούμενα εισοδήματά τους τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα τούς προσδιορίσουν τα νέα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων θα επιβαρυνθούν σημαντικά όχι μόνο επειδή τα φορολογητέα εισοδήματα θα είναι σημαντικά υψηλότερα αλλά και επειδή οι φόροι που αναλογούν στα εισοδήματα αυτά θα προσαυξηθούν με «προκαταβολή φόρου 55% έναντι του επόμενου έτους».
Ο φορολογικός νόμος που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2010 έφερε σημαντικές αλλαγές στη φορολογική κλίμακα και τους φορολογικούς συντελεστές, τα αφορολόγητα όρια, στα τεκμήρια και στο σύστημα των αποδείξεων.
Το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ κατοχυρώνεται πλέον μόνο με αποδείξεις. Αν δεν συγκεντρωθεί το απαιτούμενο από το νόμο ποσό, τότε ο φορολογούμενος θα χάσει μέρος του αφορολογήτου.
Η αποστολή των αποδείξεων στην εφορία γίνεται αυτοπροσώπως ή μέσω ταχυδρομείου.
Ο φορολογούμενος θα πρέπει να αθροίσει το συνολικό ποσό της δαπάνης και να στείλει τις αποδείξεις στην εφορία με κλειστό φάκελο στον οποίο θα αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, ο ΑΦΜ και ο αριθμός των αποδείξεων.
Ο φάκελος θα παραμένει κλειστός στην εφορία μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων. Μετά την ολοκλήρωση της υποβολής των δηλώσεων θα ανοιχθούν και θα πραγματοποιηθεί δειγματοληπτικός έλεγχος.
Για την αναγνώριση των αποδείξεων από τη Φορολογική Αρχή απαιτείται να διακρίνεται η επωνυμία της εκδότριας επιχείρησης, ο ΑΦΜ αυτής, η ημερομηνία έκδοσης και το τελικό ποσό.
Σε περίπτωση κατά την οποία η απόδειξη δεν είναι τυπωμένη με έντονα στοιχεία και πιθανολογείται η πλήρης εξαφάνισή τους ο φορολογούμενος πρέπει να επαναλάβει τα προαναφερθέντα στοιχεία (επωνυμία της επιχείρησης, ΑΦΜ, ημερομηνία και ποσά), ούτως ώστε να καθίσταται στη συνέχεια εφικτός ο έλεγχός τους από τη Φορολογούσα Αρχή.
Τεκμήρια διαβίωσης για φορολογική δήλωση 2011. Κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται φέτος για τα εισοδήματα του 2010, οι φόροι θα υπολογιστούν με νέα ενιαία κλίμακα, στην οποία το βασικό αφορολόγητο ανέρχεται σε 12.000 ευρώ και οι συντελεστές φόρου κυμαίνονται από 18% έως 45%.
Στην κλίμακα αυτή θα υπαχθούν ακόμη και εισοδήματα δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών που μέχρι το 2009 φορολογούνταν αυτοτελώς με χαμηλούς συντελεστές από 15%-20%. Το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ θα το κατοχυρώνουν οι φορολογούμενοι μόνο εφόσον δηλώνουν δαπάνες για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που καλύπτονται με αποδείξεις, ενώ τα δικαιώματα έκπτωσης ορισμένων δαπανών θα περιοριστούν σημαντικά.
Ταυτόχρονα θα τεθούν σε ισχύ νέα τεκμήρια διαβίωσης για ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία, από τα οποία δεν θα προβλέπεται καμία απαλλαγή.
Από την 1η-1-2010 θεωρούνται τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και οι δαπάνες για την εξόφληση στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ. ενώ από τις 23-4-2010 υπάγονται στα τεκμήρια και οι δαπάνες για την αγορά ή την ανέγερση πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ.
Το αποτέλεσμα θα είναι όσοι φορολογούμενοι πραγματοποίησαν το 2010 δαπάνες για την απόκτηση στέγης να επιβαρυνθούν με πρόσθετα ποσά τεκμηρίων, να υποχρεωθούν να εμφανίσουν στην εφορία πολύ υψηλά τεκμαρτά εισοδήματα και να βρεθούν αντιμέτωποι με αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις.
Ενδεικτικά, οι ρυθμίσεις που ισχύσουν για τα εισοδήματα του 2010 προβλέπουν:
α) Τον καθορισμό «αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης» 30 ευρώ ανά τ.μ. για τα πρώτα 80 τ.μ. της επιφάνειας της ιδιόκτητης ή μισθωμένης ή δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας του φορολογούμενου, 50 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 40 τ.μ., δηλαδή από τα 81 έως τα 120 τ.μ., 80 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 80 τ.μ., δηλαδή από τα 121 έως τα 200 τ.μ., 150 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 100 τ.μ., δηλαδή από τα 201 έως τα 300 τ.μ. και 300 ευρώ ανά τ.μ. για το τμήμα της επιφάνειας της κύριας κατοικίας άνω των 300 τ.μ. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 30 ευρώ ανά τ.μ.
Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά λαμβάνονται υπόψη αυξημένα κατά 20%. Επίσης για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης λαμβάνονται υπόψη μειωμένα κατά 50%.
β) «Αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» 3.000 ευρώ για κάθε ΙΧ μέχρι 1.200 κ. εκ., προσαυξανόμενη κατά 300 ευρώ για κάθε 100 κ. εκ. Πάνω από τα 1.200 και μέχρι τα 2.000 κ. εκ. Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ. εκ. προστίθενται 500 ευρώ ανά 100 κ. εκ. μέχρι τις 3.000 κ. εκ., ενώ για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ. εκ. προστίθενται 700 ευρώ για κάθε 100 κ. εκ. Τα παραπάνω ποσά αντικειμενικών δαπανών μειώνονται κατά 30% για αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά 50% για αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα πάνω από 10 έτη.
γ) «Αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» 3.000 ευρώ για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα. Για τα άνω των 5 μέτρων η «αντικειμενική δαπάνη» ορίζεται σε 4.000 ευρώ. Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, η «αντικειμενική δαπάνη» ξεκινά από 8.000 ευρώ για μήκος έως 7 μέτρα και προσαυξάνεται κατά 2.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 7 έως τα 10, κατά 5.000 για κάθε μέτρο από τα 10 έως τα 12, κατά 10.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 12 έως τα 15, κατά 15.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 15 έως τα 18, κατά 20.000 ευρώ για κάθε μέτρο από τα 18 έως τα 22 και κατά 35.000 ευρώ για κάθε μέτρο πάνω από τα 22.
δ) Ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 3.000 ευρώ για τον άγαμο και 5.000 ευρώ για τον έγγαμο είτε έχει είτε δεν έχει περιουσιακά στοιχεία, είτε δηλώνει είτε δεν δηλώνει εισοδήματα!
-Από τις 23-4-2010 και μετά υπάγονται στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων η δαπάνη αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τετραγωνικά μέτρα καθώς και η δαπάνη για την ανέγερση οικοδομής από επιχείρηση που αναλαμβάνει κατά κύριο επάγγελμα την ανέγερση οικοδομών.
-Καταργείται η απαλλαγή από το τεκμήριο της δαπάνης για την καταβολή τόκων ή χρεολυσίων δανείων για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας.
-Καταργείται η απαλλαγή από το τεκμήριο της καταβολής του τοκοχρεολυσίου, τόσο για αγορά εξοπλισμού γεωργικής επιχείρησης όσο και για αγορά οικοπέδου από επιτηδευματίες που ασκούν ατομική επιχείρηση και ασχολούνται επαγγελματικά με την ανέγερση και πώληση οικοδομών.
– Όλα τα ποσά που καταβάλλονται, από 23-4-2010 και μετά, για τη χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε, υπάγονται στην εφαρμογή του τεκμηρίου. Έπαψε συνεπώς να ισχύει, από 23-4-2010 και μετά, η απαλλαγή από το τεκμήριο της δαπάνης για τη χορήγηση δανείων προς εταιρίες ή κοινοπραξίες ή κοινωνίες από τα μέλη ή τους μετόχους.
