Δημοσκοπήσεις: πόσο στημένες είναι, ποιος λέει την αλήθεια

Ποιος λέει την αλήθεια στις δημοσκοπήσεις μετά τα απανωτά λάθη στις εκλογές του 2012; Ποιο το πραγματικό ποσοστό για Το Ποτάμι;

Οι δημοσκοπήσεις αποτελούν αποτύπωση της στιγμής, λένε όλες οι εταιρείες που διενεργούν γκάλοπ. Αυτή είναι η αλήθεια, αλλά ταυτοχρόνως είναι και η ασφαλιστική δικλείδα όταν η κάλπη αποδεικνύει, όπως έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν, ότι έχουν πέσει έξω.

Στην Ελλάδα πάρα πολλοί αρέσκονται στη συνομωσιολογία. Στη συγκριμένη περίπτωση αγαπημένη φράση στα καφενεία αλλά κυρίως αγαπημένο ρεπορτάζ των ΜΜΕ αποτελεί η ατάκα «μυστικό γκάλοπ στο επιτελείο…», όπου στις τρεις τελείες προστίθεται κατά περίπτωση το όνομα που βολεύει.

Κι ενώ όλα ήταν σχεδόν τακτοποιημένα, στον κόσμο, στα ΜΜΕ και στους δημοσκόπους έρχεται ένα νέο εγχείρημα και ανακατεύει τη λάσπη στο… βυθό. Το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη ανατρέπει τα δεδομένα. Και ως εκ τούτου αποτελεί τον αστάθμητο παράγοντα των φετινών εκλογών.

Το 2009 το λάθος των δημοσκοπήσεων δεν είχε καμία ουσιαστική σημασία καθώς η νίκη του ΠΑΣΟΚ είναι δεδομένη και αυταπόδεικτη. Η δε διαφορά, τι να ήταν 6% όπως προέβλεπαν, τι που ήταν πάνω από 10%.

Το 2012 όμως το λάθος ήταν καθοριστικό. Γιατί άλλο είναι να προβλέπεις ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα φτάσει στο 10% και άλλο να είναι τελικά στο 17%, να καταστεί κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης και να αλλάξει καθαρά το πολιτικό σκηνικό στη χώρα. Άλλο να προβλέπεις προεκλογικά ότι Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ θα φτάσουν το 45% και τελικά να ξεπερνούν μόλις και μετά βίας το 30%.

Σήμερα, δύο χρόνια μετά, οι δημοσκόποι ζουν πάλι τον εφιάλτη τους. Θα τα καταφέρουν να προσεγγίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Οι πολίτες που τους απαντούν τους λένε την αλήθεια για τις προθέσεις του. Κι αν όχι γιατί;

Κι αν τους λένε ψέματα, πως κατέφεραν να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια, πράγματι στα όρια του στατιστικού λάθους τα ποσοστά των εκλογών του Ιουνίου; Μήπως πρόσθεσαν κάτι, άλλα το δείγμα, ή τι άλλο;

Και αυτό γεννά το δεύτερο… συμπέρασμα που ως υφέρπουσα ψιθυρολογία σαρώνει όλα τα πολιτικά… καφενεία της χώρας: Οι δημοσκοπήσεις στήνονται ανάλογα με τις απαιτήσεις του εκάστοτε παραγγέλλοντος. Ότι δηλαδή φτιάχνουν κλίμα στους πολίτες, διαμορφώνοντας τάσεις και στρογγυλεύοντας τα νούμερα κατά το δοκούν, είτε προς τα κάτω είτε προς τα πάνω

Και τελικά, αν δεν πέφτουν μέσα, τι νόημα έχει να τις παραγγέλνουν και να τις πληρώνουν τα ΜΜΕ;

Η απάντηση της Public Issue

Ενδιαφέρουσα απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα επιχείρησε ένα… απολογητικό κείμενο της Public Issue λίγες ημέρες μετά τις δίδυμες εκλογές του 2012.

Σημείωνε τότε η εταιρεία:

Οι διπλές εκλογές Μαΐου – Ιουνίου 2012 αποτέλεσαν δοκιμασία για τις ελληνικές δημοσκοπήσεις. Πέραν των εντυπώσεων, τα προβλήματα που ανέκυψαν είναι πολλά. Το πιθανότερο είναι ότι αυτά τα προβλήματα θα εξακολουθήσουν να υφίστανται, ίσως δε και να ενταθούν. Το φαινόμενο της εντεινόμενης και εν πολλοίς απρόβλεπτης αποχής, τα φαινόμενα απόκρυψης της ψήφου που προέκυψαν σε διάφορες εκδοχές θα δυσχεραίνουν στο μέλλον την προβλεπτική ικανότητα των ελληνικών δημοσκοπήσεων.

Κυρίως όμως, σε συνθήκες γενικευμένης εκλογικής ρευστότητας, αλλά και ιδεολογικής-πολιτικής πόλωσης, το ζήτημα της απαγόρευσης δημοσίευσης, κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο της προεκλογικής περιόδου αναδεικνύεται σε καθοριστικό. Εκτός από την κατάργηση του δημοκρατικού δικαιώματος των πολιτών στην ενημέρωση και την ωμή προπαγάνδα που εξέθρεψε, καταργώντας στην πράξη την ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση, αυτή τη φορά η απαγόρευση έπληξε σοβαρά και την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων.

Σε αντίθεση με την εμπειρία των προηγούμενων εκλογικών αναμετρήσεων, τόσο τον Μάιο, όσο και τον Ιούνιο, οι ισχυρές τάσεις που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο εβδομάδων και οι οποίες αποτυπώθηκαν στις προεκλογικές έρευνες, λόγω της απαγόρευσης, δεν κατέστη δυνατό να δημοσιοποιηθούν εγκαίρως. Εάν αυτό το πρόβλημα δεν λυθεί άμεσα, τότε εγείρονται πλέον σοβαρά ερωτηματικά για το εάν υφίστανται πραγματικά οι δημοκρατικές προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή και τη δημοσίευση δημοσκοπήσεων και, ταυτοχρόνως, γίνεται πιθανό το ενδεχόμενο να περιορισθεί αναγκαστικά η χρήση τους στην ιδιωτική σφαίρα.

Αυτή τη στιγμή σύμφωνα με τις τρεις τελευταίες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας το Ποτάμι μπορεί να αποτελεί είτε μια καλή προσπάθεια, είτε μια έκπληξη, είτε το νέο κόμμα που σύντομα θα βρεθεί στα πρόθυρα της κυβέρνησης.

Όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί σημειώνει δημοσκοπικά ποσοστά από 6,4 έως και 10,4%. Μάλιστα με την αναγωγή φτάνει ακόμη και το 14,2%, περισσότερο δηλαδή από αυτό που δινόταν στον ΣΥΡΙΖΑ τον Απρίλιο του 2012, πριν από την πρώτη εκλογική αναμέτρηση.

ΚΟΜΜΑ METRON MARC ΚΑΠΑ

ΝΔ 18,4 19,7 20,8

ΣΥΡΙΖΑ 19,5 21,8 21,5

ΠΟΤΑΜΙ 10,4 6,4 8,5

Χ. ΑΥΓΗ 5,8 7,6 7,7

ΚΚΕ 4,5 5,2 6,2

ΕΛΙΑ 4,3 4,3 4,6

ΑΝΕΛ 2,7 4,2 4,0

ΔΗΜΑΡ 2,3 3,1 1,7

Διαβάστε ποια τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης της Kapa Research για τις ευρωεκλογές.

• Δημοσκόπηση Pulse, Ευρωεκλογές 2024: Του έπεσε από τα χέρια, ποιος ο μεγάλος χαμένος

• Δημοσκόπηση Opinion, Ευρωεκλογές 2024 ΝΔ: Ποιοι εκλέγονται πανηγυρικά, εκπλήξεις σε πρόσωπα

• Δημοσκόπηση Palmos Analysis: Ποιος έκανε ποδαρικό με σαμπάνιες, ποιος σκόνταψε πριν ξεκινήσει