Aμφίπολη: αυτοί είναι οι αρχαιοκάπηλοι που «ξετίναξαν» τον τάφο

Ποιοι είναι οι αρχαιοκάπηλοι που “ξετίναξαν” τον τάφο στην Αμφίπολη που έχει γίνει παγκοσμίως γνωστός;

Ένα απίστευτο σκηνικό αρχαιοκαπηλίας είχε στηθεί εδώ και δεκαετίες γύρω από το τάφο της Αμφίπολης.

Ο λόφος Καστά ο οποίος έχει γίνει παγκοσμίως γνωστός και όλοι περιμένουν με αγωνία την αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού του τάφου στην Αμφίπολη, είχε μετατραπεί σε πεδίο αγοραπωλησίας αρχαίων από την περιοχή.

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Βήματος ρίχνει φως στα κυκλώματα που λυμαίνονταν τον αρχαιολογικό χώρο ο οποίος είναι πλέον αντικείμενου παγκόσμιου θαυμασμού.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, που επικαλείται πηγές της Αστυνομίας, ένας από τους κύριους οργανωτές της παράνομης αγοραπωλησίας αρχαίων από την Αμφίπολη ήταν διευθυντής τράπεζας στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πριν από δυο χρόνια.

Ήταν ο άνθρωπος που υπό άκρα μυστικότητα επισκεπτόταν την Αμφίπολη και αγόραζε σημαντικά αρχαία αντικείμενα, τα οποία προέρχονταν από λαθρανασκαφές στην περιοχή. Τα αγόραζε τόσο για την προσωπική συλλογή του αλλά και με άγνωστη κατάληξη.

Θεωρείται πως ήταν ο σταθερός μεσάζων στην υφαρπαγή αρχαιοτήτων από την Αμφίπολη. Φέρεται να είχε συχνές επαφές με τους λαθρανασκαφείς της περιοχής και, ανάμεσα σε αυτούς, με τον πρώην κοινοτάρχη.

Η δράση του έγινε αντιληπτή στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν σε δικογραφία υπήρχαν καταθέσεις αστυνομικών αλλά και αρχαιοκαπήλων ότι αυτός ήταν ο παραλήπτης των κλεμμένων αρχαιοτήτων από την Αμφίπολη.

Ο διευθυντής αρνήθηκε τις κατηγορίες και υποστήριξε ότι δεν υπήρχε τίποτα παραπάνω από το ενδιαφέρον ενός συλλέκτη και έτσι δεν υπήρχε συνέχεια στη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης. Όμως, εκείνος φέρεται να συνέχισε επί δεκαετίες να προχωρεί σε παράτυπες αγοραπωλησίες αρχαίων από την Αμφίπολη.

Οι αρχές εξετάζουν αν το κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας μπορεί να έχει οποιαδήποτε σχέση με παράνομες ανασκαφές στον τάφο της Αμφίπολης.

Κεντρικό ρόλο στη διακίνηση αρχαιοτήτων είχαν τέσσερις – πέντε ιδιώτες, οι οποίοι διατηρούσαν επαφές και είχαν συναλλαγές με 25 – 30 λαθρανασκαφείς τόσο της Αμφίπολης όσο και των γύρω περιοχών, με σκοπό να προωθούν τα αρχαία σε συλλέκτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ανάμεσα σε εκείνους που ενδιαφέρονταν για αρχαιότητες από την Αμφίπολη φέρεται να είναι και ένας στρατηγός της ΕΛ.ΑΣ. που στο παρελθόν υπηρετούσε στη Βόρεια Ελλάδα και είχε επαφές ακόμη και με πολιτικά πρόσωπα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που μέλος των Σωμάτων Ασφαλείας εμπλέκεται σε κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας στην περιοχή της Αμφίπολης. Σε δικογραφία που είχε σχηματιστεί το 1966, εμπλέκονταν 20 ατόμων ανάμεσά τους πέντε εν ενεργεία και συνταξιούχοι αξιωματικοί της τότε Χωροφυλακής. Συγκατηγορούμενοι στην υπόθεση ήταν σεσημασμένοι αρχαιοκάπηλοι από την ίδια περιοχή, αλλά και ένας κινηματογραφιστής από την Αθήνα.

Η πιο γνωστή υπόθεση αρχαιοκαπηλίας στην Αμφίπολη είναι εκείνη του χρυσού στεφανιού, που βρήκε αγρότης της περιοχής την περίοδο 1993-1994 και κατέληξε στο μουσείο Γκετί με την εμπλοκή των αρχαιοκαπήλων Νίνο Σαβόκα, Ρόμπιν Σάιμς, Τζιανφράνκο Μπεσίνα και τεσσάρων Ελλήνων μεσαζόντων.

Στη δικογραφία που είχε σχηματιστεί τότε μνημονευόταν και ένα πρόσωπο με το όνομα «Μπάμπης Αποστόλου», το οποίο φερόταν να διαμένει στην Εγνατία οδό στη Θεσσαλονίκη, χωρίς ποτέ αυτό το άτομο να ταυτοποιηθεί. Τώρα επανεξετάζεται αν αυτό το άγνωστο πρόσωπο σχετίζεται με τον τραπεζικό από τη Θεσσαλονίκη.

Η «αρχαιοκαπηλική» δραστηριότητα στην Αμφίπολη φέρεται να ξεκινά στις 6 Φεβρουαρίου 1958, όταν συνελήφθησαν από την ΕΛ.ΑΣ. δύο κάτοικοι της Αμφίπολης, οι Ι.Χ. και ο Ε.Κ. (αδελφός του προαναφερόμενου κοινοτάρχη), για σύληση αρχαίου τάφου. Ακολουθούν σειρά περιστατικών όπου κάτοικοι των γύρω περιοχών βρίσκουν – ακόμη και σε απλές γεωργικές εργασίες – και κρατούν για τους εαυτούς τους ή εμπορεύονται σπάνια αρχαία νομίσματα και αγαλματίδια.

Τον Νοέμβριο του 1977 υπήρξε το πρώτο σημαντικό πλήγμα στις σπείρες της Αμφίπολης με τη σύλληψη του προαναφερόμενου Ε.Κ., του αδελφού του και άλλων κατοίκων της περιοχής και της Θεσσαλονίκης για εμπόριο αρχαίων αντικειμένων αλλά και βυζαντινών εικόνων. Η έρευνα είχε ξεκινήσει ύστερα από την ομολογία σεσημασμένου διαρρήκτη από την Ευκαρπία Σερρών, ενώ δεκάδες αρχαία αντικείμενα είχαν βρεθεί σε κεντρικό καφενείο της Αμφίπολης, όπου ανακαλύφθηκαν και οκτώ κιλά χασίς, ένα πιστόλι και μεγάλος αριθμός σφαιρών.

Τον Αύγουστο του 1979 η Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης εξάρθρωσε τετραμελή σπείρα αρχαιοκαπήλων με έδρα την Αμφίπολη και συμμετέχοντες από τη Θεσσαλονίκη οι οποίοι μετέφεραν έναν αμφορέα με το αυτοκίνητό τους. Στην κατοχή των υπόπτων βρέθηκαν ως και 19 «κομμάτια» δυναμίτιδας που είχαν κλαπεί από λιγνιτωρυχείο των Σερρών και είχε διαπιστωθεί ότι χρησιμοποιείτο για το άνοιγμα αρχαίων τάφων στην Αμφίπολη κοντά στον τύμβο Καστά!

Το ίδιο χρονικό διάστημα υπήρξαν πληροφορίες ότι «κυκλώματα» της Αμφίπολης συνεργάζονταν με τον περιώνυμο γερμανό αρχαιοκάπηλο Στέφαν Γκέριγκε, που έδρασε στη χώρα μας την περίοδο 1975-1997. Ο Γκέριγκε είχε καταγωγή από την Ινδονησία και ζούσε στο Μόναχο. Ηταν αρχαιολόγος, συγγραφέας και λαθρέμπορος έργων πολιτιστικής κληρονομιάς που συνεργαζόταν με λαθρανασκαφείς – τοποτηρητές σε όλη την Ελλάδα, ενώ στόχευε και μουσεία, μοναστήρια κ.τ.λ. Τουλάχιστον 20 Ελληνες είχαν κατηγορηθεί ως συνεργοί του Γκέριγκε, ενώ το δίκτυο του – μέσω του οποίου εντόπιζε αρχαία αντικείμενα και τα προωθούσε στο εξωτερικό – υπολογίζεται ότι αριθμούσε πολύ περισσότερα άτομα. Μετά τον θάνατο του Γκέριγκε, το 1997, οι πρώην κατά τόπους συνεργάτες του ανέπτυξαν αυτόνομη αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα.

Τη δεκαετία του ’80 συνεχίζονταν με την ίδια ταχύτητα οι λαθρανασκαφές στην περιοχή και είναι χαρακτηριστικό ότι στην ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης αλλά και των γύρω περιοχών είχαν εντοπισθεί μόνο την περίοδο 1984-1987 25 περιπτώσεις αρχαιοκαπηλίας και είχαν συλληφθεί 52 άτομα. Τον Σεπτέμβριο του 1987 άγνωστοι αρχαιοκάπηλοι που χρησιμοποίησαν μικρό φορτηγό εισέβαλαν στον αρχαιολογικό χώρο και έκλεψαν μαρμάρινο κίονα από τον βόρειο τρούλο του αρχαίου γυμνασίου που είχε εντοπιστεί εκεί έπειτα από κοπιώδεις ανασκαφές.

Μια σημαντική υπόθεση αναδείχθηκε τον Μάρτιο του 1989, όταν η Αστυνομία συνέλαβε τον προαναφερόμενο κοινοτάρχη της περιοχής μαζί με τον ιδιοκτήτη του καφενείου – της υπόθεσης του Νοεμβρίου 1977 – οι οποίοι τότε συνεργάστηκαν με έναν 37χρονο ηλεκτρονικό από την Αθήνα που ήταν γνωστός στον κόσμο των αρχαιοκαπήλων με το ψευδώνυμο «Γιώργος ο Αθηναίος» και στο ΙΧ του οποίου βρέθηκαν 100 αρχαία αντικείμενα. Στην κατοχή της σπείρας βρέθηκαν ακόμη πιστόλια, αυτόματα όπλα και ανιχνευτές μετάλλων. Τον Οκτώβριο του 1990 συνελήφθη ένας άλλος 62χρονος αγρότης από το χωριό Χουμνικό Σερρών, επίσης για λαθρανασκαφέας στην περιοχή της Αμφίπολης.

Την ίδια περίοδο, σύμφωνα με καταγεγραμμένες μαρτυρίες, υπήρχε «υψηλό» ενδιαφέρον για προϊόντα λαθρανασκαφών από την Αμφίπολη και υπήρχαν συναντήσεις μελών των κυκλωμάτων με τότε ανώτατο αξιωματικό της Θεσσαλονίκης, στενό συνεργάτη πολιτικού, που φέρεται να επισκεπτόταν την περιοχή και να είχε επαφή με τον πρώην κοινοτάρχη και τους συγγενείς του που είχαν δραστηριοποιηθεί στα πέριξ του τύμβου Καστά.

Δείτε μερικές παλαιότερες φωτογραφίες από τον τάφο της Αμφίπολης:

Δείτε ακόμη περισσότερα άρθρα για τον εντυπωσιακό τάφο στην Αμφίπολη και τι είδαν οι ανασκαφείς στον τρίτο θάλαμο του τάφου στην Αμφίπολη.

• Ανοίγει στο κοινό ο τύμβος Αμφίπολης: Τι ανακάλυψαν τελικά, τι ψάχνουν στον μυστηριώδη Λόφο 133 [φωτο]

• Έξαλλη η Περιστέρη: “Έβαλαν φύλακα στην Αμφίπολη και μου απαγόρευσαν να… Σε ποιον; Σε μένα..”

• Αμφίπολη: Γιατί γκρέμισαν ξαφνικά τείχος του μνημείου