Ποιες εξελίξεις φέρνει η ραγδαία πτώση στις τιμές πετρελαίου;
Οι λόγοι που οι τιμές του πετρελαίου άρχισαν να υποχωρούν τον Ιούνιο είναι προφανείς. Πρόκειται για την αύξηση της παραγωγής από τις ΗΠΑ, τη μείωση της ζήτησης από την Ευρώπη και την Κίνα και τους φόβους για προβλήματα στην παραγωγή λόγω της βίας που έχει ξεσπάσει στη Μέση Ανατολή, οι οποίοι όμως δεν επαληθεύτηκαν.
Επειτα από τρεισήμισι μήνες μικρής υποχώρησης στις τιμές, σημείο καμπής ήταν η 1η Οκτωβρίου, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της επενδυτικής εταιρείας Paramaount Options Inc., Ρέι Κάρμποουν. Εκείνη την ημέρα η Σαουδική Αραβία προχώρησε σε μειώσεις τιμών για τους μεγαλύτερους πελάτες της. Η κίνηση αυτή έστειλε το μήνυμα ότι η χώρα που είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μαύρου χρυσού στον κόσμο προτιμά να προστατέψει το μερίδιο αγοράς που έχει παρά να προσπαθήσει να ανεβάσει τις τιμές.
Η πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου που από τον Ιούνιο έχει φτάσει το 29% εξέπληξε τους αναλυτές και όσους κάνουν συναλλαγές στις αγορές. Επειτα από μια σταθερή αύξηση της προσφοράς και εξασθένηση της ζήτησης, το ξέσπασμα ενός πολέμου τιμών από τον ΟΠΕΚ εγείρει ερωτηματικά για το εάν θα γίνουν επενδύσεις σε νέα πεδία. Την ίδια στιγμή, η πτώση των τιμών βοηθά την παγκόσμια οικονομία καθώς διατηρεί υπό έλεγχο τον πληθωρισμό ενώ καθιστά πιο φθηνά τα καύσιμα για τους οδηγούς.
Οι τιμές του πετρελαίου Brent υποχώρησαν στις 16 Οκτωβρίου στα 82,60 δολάρια το βαρέλι, που ήταν το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων σχεδόν χρόνων. Οι τιμές στις 19 Ιουνίου είχαν φτάσει τα 115,71 δολάρια το βαρέλι. Στις ΗΠΑ οι τιμές του πετρελαίου West Texas Intermediate άγγιξαν στις 27 Οκτωβρίου τα 79,44 δολάρια το βαρέλι, που ήταν το χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο του 2012. Στις ΗΠΑ η τιμή της αμόλυβδης υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών φτάνοντας τα 3,01 δολάρια το γαλόνι (3,78 λίτρα).
Ο γενικός γραμματέας του ΟΠΕΚ Αμπντάλα ελ Μπάντρι αρνήθηκε ότι έχει ξεσπάσει πόλεμος στις τιμές. «Οι χώρες μας ακολουθούν την αγορά» είπε, προσθέτοντας ότι όλοι «πωλούν ανάλογα με την τιμή της αγοράς».
Ο ΟΠΕΚ αντιμετωπίζει όλο και μεγαλύτερο ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ, όπου τεχνολογικές πρόοδοι, όπως η υδραυλική ρωγμάτωση και η οριζόντια διάτρηση, οδήγησαν σε αύξηση της εγχώριας παραγωγής και σε μείωση των εισαγωγών.
Η πτώση των τιμών του πετρελαίου φέρνει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις στη διεθνή σκηνή, συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής, εγκυμονεί η ραγδαία πτώση της τιμής του «μαύρου χρυσού». Ενώ μετά το 2011 η εν λόγω τιμή κυμαινόταν σταθερά πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, μέσα στους τελευταίους τέσσερις μήνες έχει πέσει κατά 25% και δείχνει να σταθεροποιείται κάπου ανάμεσα στα 70-90 δολάρια.
Στην εξέλιξη αυτή συμβάλλει πλήθος παραγόντων, μεταξύ των οποίων η επιβράδυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης στις αναδυόμενες οικονομίες και πρωτίστως στην Κίνα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η ραγδαία αποδυνάμωση του ΟΠΕΚ. Παραδοσιακά, οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες του οργανισμού, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, «τραβούσαν φρένο» στην πτώση των τιμών, μειώνοντας την πετρελαϊκή παραγωγή όταν αυτό κρινόταν αναγκαίο. Αυτή τη φορά, η Σαουδική Αραβία εμφανίζεται εντελώς απρόθυμη να μειώσει την παραγωγή, έστω και αν αυτό συνεπάγεται οικονομικό κόστος και για την ίδια.
Η αλλαγή συμπεριφοράς σχετίζεται ενδεχομένως με τη γεωπολιτική αναστάτωση στη Μέση Ανατολή (χάος στο Ιράκ, ενδυνάμωση του βασικού περιφερειακού αντιπάλου της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν) που καθιστά άκρως επικίνδυνη μια ενδεχόμενη ρήξη του οίκου των Σαούντ με την Αμερική, τη βασική δύναμη που του παρέχει στρατιωτική προστασία. Ωστόσο, η βασική αιτία βρίσκεται σε μια άλλη εξέλιξη των τελευταίων χρόνων, που επήλθε αθόρυβα και δεν έχει αξιολογηθεί όπως θα έπρεπε: τη σταδιακή κατάκτηση ενεργειακής αυτάρκειας από την Αμερική, γεγονός που αποδυναμώνει τις χώρες οι οποίες στηρίζουν κατά κύριο λόγο ή και αποκλειστικά την οικονομική τους ανάπτυξη στους υδρογονάνθρακες. Χώρες στις οποίες συγκαταλέγονται κατ’ εξοχήν γεωπολιτικοί αντίπαλοι των ΗΠΑ, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Βενεζουέλα.
Η θεμελιώδης ανατροπή ήρθε με την –αμφιλεγόμενη, για περιβαλλοντικούς λόγους– τεχνολογική επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου (και φυσικού αερίου), που επέτρεψε την αξιοποίηση μέχρι χθες μη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων. Μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια, η Αμερική αύξησε την παραγωγή πετρελαίου από 6,9 εκατ. βαρέλια τη μέρα σε 9,5 εκατ. και με αυτούς τους ρυθμούς ενδέχεται να γίνει η πρώτη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του κόσμου προτού εκπνεύσει η τρέχουσα δεκαετία. Η αύξηση της προσφοράς, σε καιρούς χρονίζουσας οικονομικής ύφεσης, παρασύρει τις τιμές προς τα κάτω. Για κάθε 10 δολάρια πτώσης της τιμής του πετρελαίου, το έλλειμμα της Ρωσίας αυξάνεται κατά 1% του ΑΕΠ.
Διαβάστε ποια η τελική τιμή ανα λίτρο στο πετρέλαιο θέρμανσης.
