Ποιος ο μεγάλος κίνδυνος για τις ελληνικές τράπεζες, τα κόκκινα δάνεια και τις καταθέσεις των Ελλήνων;
Χαρακτήρα υπερεπείγοντος λαμβάνει πλέον για την αντιμετώπιση των “κόκκινων” δανείων η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, καθώς η επιδείνωσή τους από τις αρχές του 2017, έρχεται να προστεθεί στην ήδη πολύ επιβαρυμένη “ακτινογραφία” τους.
Τον κώδωνα του κινδύνου για τις τράπεζες από τα “κόκκινα” δάνεια έκρουσε χθες και ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας, επισημαίνοντας παράλληλα τη δημιουργία πρόσφορου κλίματος για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δεδομένης της ατιμωρησίας για την εσκεμμένη αθέτηση δανειακών υποχρεώσεων.
Η “ακτινογραφία” των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών παρουσιάζει ανησυχητικά ευρήματα, με κυριότερα το ότι τα μισά από τα δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών (και μάλιστα χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) βρίσκονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των δύο ετών, καθώς και ότι σημαντικό ποσοστό των δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης, εμφανίζουν εκ νέου καθυστέρηση.
Δυσκολότερα ως προς τη διαχείρισή τους είναι τα καταγγελμένα δάνεια που αποτελούν περίπου το 45% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών. Επιπλέον, περίπου το 27,6% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αφορούν δάνεια αβέβαιης είσπραξης (δηλαδή δάνεια σε καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών που παρουσιάζουν βάσιμες ενδείξεις ότι θα καταστούν “κόκκινα”).
Σημειώνεται ότι πλέον, οι ρυθμίσεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα και δευτερευόντως οριστικής διευθέτησης που εφαρμόζουν οι τράπεζες αντιπροσωπεύουν το 50,1% των λύσεων προς τους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων του συνόλου των τραπεζών εμφάνισε σταθεροποιητικές τάσεις σε όλη τη διάρκεια του 2016, με ενδείξεις μάλιστα οριακής βελτίωσης. Όπως αποτυπώνεται στην Ετήσια Έκθεση του διοικητή της ΤτΕ για το 2016, ο λόγος των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016 διαμορφώθηκε σε 32,7%, ουσιαστικά αμετάβλητος σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2015, ενώ ο αντίστοιχος λόγος για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα διαμορφώθηκε σε 45,2% έναντι 44,2% το Δεκέμβριο του 2015. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι το β’ και το γ’ τρίμηνο του 2016 παρατηρήθηκε οριακή μείωση του υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, με αποτέλεσμα αυτό να διαμορφωθεί πλέον σε περίπου 107,6 δισ. ευρώ. Η βελτίωση αυτή οφείλεται κυρίως σε διαγραφές δανείων αλλά και σε αποπληρωμές μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Κατά δεύτερο λόγο στην προαναφερθείσα βελτίωση συνέβαλαν η ρευστοποίηση εξασφαλίσεων και η μείωση της καθαρής αναταξινόμησης ανοιγμάτων από τα εξυπηρετούμενα στα μη εξυπηρετούμενα.
Αναλυτικότερα ως προς τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, το υψηλότερο ποσοστό καταγράφεται στα δάνεια προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες (67,9%), στα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (60,6%) και στα καταναλωτικά δάνεια (55%). Λιγότερο υψηλό ποσοστό καταγράφεται στα στεγαστικά δάνεια (41,3%) και ακόμη χαμηλότερο στα δάνεια προς μεγάλες επιχειρήσεις (29%).
Μεταξύ των δανείων προς επιχειρήσεις, το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώνεται σε όλους τους κλάδους σε πολύ υψηλό επίπεδο, με εξαίρεση τους κλάδους ενέργειας/πετρελαιοειδών (4,7%), δημόσιας διοίκησης (7,2%) και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (24,3%), οι οποίοι ωστόσο έχουν συγκριτικά μικρότερο μερίδιο στο σύνολο των επιχειρηματικών δανείων.
Οι κλάδοι που αντιπροσωπεύουν μεγάλο μερίδιο (π.χ. εμπόριο, βιομηχανία, κατασκευές) συνεχίζουν να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά (48,8%, 52,5% και 52,5% αντίστοιχα) μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.
Μικρή βελτίωση παρατηρήθηκε στον κλάδο των καταλυμάτων (λόγω των ευνοϊκών εξελίξεων όσον αφορά τον τουρισμό), ο σχετικός δείκτης (47,4%) ωστόσο παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Θετικό, σύμφωνα με την ΤτΕ, είναι το γεγονός ότι το ποσοστό κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από τις συσσωρευμένες προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο, αν και υποχώρησε οριακά κατά τη διάρκεια του γ’ τριμήνου, παραμένει ελαφρώς χαμηλότερο του 50%. Αν δε, προστεθεί στις συσσωρευμένες προβλέψεις και η αξία των εξασφαλίσεων που έχουν ληφθεί από τις τράπεζες έναντι των εν λόγω δανείων, τότε το ποσοστό κάλυψης προσεγγίζει το 100%.
Οι προειδοποιήσεις Στουρνάρα
Σημειώνεται ότι χθες, παρουσιάζοντας την Ετήσια Έκθεση στη γενική συνέλευση των μετόχων της ΤτΕ, ο διοικητής Γ. Στουρνάρας προειδοποίησε ότι αν παραταθούν οι διαπραγματεύσεις για τη β’ αξιολόγηση, η χώρα κινδυνεύει να εγκλωβιστεί σε στασιμότητα. Όπως τόνισε δις: “Για την Ελλάδα, η ενεργός συμμετοχή της στη ζώνη του ευρώ είναι επιτακτικά αναγκαία για λόγους οικονομικούς, κοινωνικούς και εθνικούς”.
Ο κ. Στουρνάρας εκτίμησε ότι η απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με τους “Θεσμούς” δείχνει τη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης και των εταίρων να συνεχίσουν την προσπάθεια για συναινετική υπέρβαση των διαφορών. “Αν όμως οι διαπραγματεύσεις παραταθούν χωρίς προοπτική ταχείας επίτευξης συμφωνίας, η χώρα θα εισέλθει σε ένα νέο κύκλο αβεβαιότητας, επιδείνωσης των σχέσεων με τους εταίρους-δανειστές και εγκλωβισμού της οικονομίας σε στασιμότητα”, τόνισε.
Όπως σημείωσε, η ύφεση στο α’ εξάμηνο του 2016 ήταν ηπιότερη του αναμενόμενου και η οικονομία παρουσίασε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του έτους, εκτιμώντας ότι είναι βάσιμο να προβλεφθεί ρυθμός ανάπτυξης 2,5% για το 2017. Εκτίμησε παράλληλα ότι είναι βάσιμο να προβλεφθεί πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% το 2017.
Ο κ. Στουρνάρας διέβλεψε, πάντως, κίνδυνο όσον αφορά την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας από τις εκλογές στην Ευρώπη και από τον ευρωσκεπτικισμό.
